شیرآلات چیست؟
شیر یا شیرآب، وسیله‌ای فلزی است که برای بازوبست، تنظیم و کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله‌کشی به‌کار می‌رود. امروزه، انواع بسیاری از شیرها برای استفاده در صنعت و خانه طراحی و ساخته می‌شوند. شیرآلات نیز به گروه شیرهایی گفته می‌شود که براساس کاربرد، نحوۀ کارکرد و شکل آنها به زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. با این حال، شیرهای ساختمانی، زیست‌محیطی خاصی ندارند و به چندین نوع دیگر تقسیم نمی‌شوند.
فهرست:
- انواع شـیرآلات
- انواع مختلف گردنه ی شیر آب
- روکش شیرآلات
- مشخصات فنی شیرآلات به طور کلی
- چگونه شیرآلات ساختمان را تمیز کنیم؟
انواع شیرآلات
با پیشرفت تکنولوژی و متدهای طراحی جدید، شیـرآلات ساختمانی با کارایی و قابلیت های متناسب با نیازهای محل نصب آنها، تولید می‌شوند. بنابراین، قبل از خرید هر گونه شیـرآلات، بهتر است تحقیقات لازم را انجام دهید و تمامی فاکتورهای مورد نیاز برای خرید مناسب را در نظر بگیرید. همچنین باید به این نکته توجه داشت که عمر مفید شیرآلات به جز در موارد معدودی، زیاد نیست و در صورتی که کیفیت بالایی نداشته باشند و یا از مواد نامناسب تولید شوند، به مشکلات کاربری گوناگونی بر خواهید خورد.
۱. شیرآلات توپی
شیرهای آب توپی، که اولین نوع شیر بدون واشر هستند، با یک اهرم کنترل می‌شوند و بر روی ظرف شویی و در آشپزخانه کاربرد دارند. این اهرم به دور کلاهک توپی در بالای بدنه اصلی شیر می‌چرخد و توپ پلاستیکی یا فلزی داخل بدنه شیر را کنترل می‌کند. با استفاده از این اهرم، شدت و دمای آب قابل تنظیم است. اما این شیرها با مکانیسم توپی و داشتن تماس مستقیم با آب، معمولاً به مرور زمان خوردگی می‌شوند و دائم الچکه می‌کنند.
۲. شیرآلات دیسکی
شیرآلات دیسکی سرامیکی، از جمله مدرن ترین شیرآلـات حاضر در بازار هستند و جزو دسته تک اهرمی‌ها به شمار می‌روند. اهرم آنها بر روی یک بدنه استوانه‌ای به شکل عریض قرار دارد و آب سرد و گرم را داخل یک مخزن (کارتریج) ترکیب می‌کند. دو دیسک سرامیکی در انتهای این مخزن وجود دارند که با حرکت بالا و پایین آنها، فشار آب را کنترل می‌کنند. همچنین دمای آب با چرخش اهرم به راست و چپ تنظیم می‌شود. این نوع شیرآلات، با کیفیت بالایی همراه بوده و نسبت به سایر شیرآلات کمتر به تعمیرات نیاز دارند. اما به دلیل کیفیت بالا و امکاناتی که فراهم می‌کنند، در دسته شیرآلات گرانقیمت قرار می‌گیرند.
شیرآلات کارتریجی
۳. شیرآلات کارتریجی
شیرآلات کارتریجی، با ظاهری کاملاً شبیه به شیرآلات فشاری دو اهرمی، در دسته شـیرآلات دو اهرمی قرار می‌گیرند. تنها تفاوت آنها در نوع واشر است؛ شیرآلات کارتریجی بدون واشر هستند و شیرآلات فشاری در دسته واشردار قرار می‌گیرند. با این حال، در هنگام استفاده از این دو نوع شیرآلات، تفاوت عملکرد آنها به راحتی قابل تشخیص است؛ زیرا شیرهای فشاری در هنگام چرخاندن اهرم، نیاز به اعمال فشار بر روی واشر دارند. به عبارت دیگر، خروج آب از شـیرآلات کارتریجی با کوچک‌ترین چرخش اهرم، به راحتی انجام می‌شود؛ اما در شیرآلات فشاری، به دلیل نیاز به اعمال فشار بر روی واشر، این کار مشکل است.
۴. شیرهای فشاری
شیرهای فشاری، یکی از شیرآلات قدیمی در خانه‌ها بوده و هستند. این نوع شیرآلات، که اغلب در خانه‌های قدیمی تر دیده می‌شوند، واشر دارند و با تغییراتی در ساختمان‌های جدید نیز به کار می‌روند. این شیرها، از جمله ارزان‌ترین شیرهای آب ساختمانی هستند و آب سرد و گرم را با دو اهرم جدا می‌کنند. با این حال، برای بستن یا باز کردن آنها، باید فشار بیشتری نسبت به سایر شیرهای آب، اعمال کرد. اما به دلیل داشتن واشر، شیرآلات فشاری با مشکلاتی همراه بوده و دائم الچکه می‌کنند. به عبارت دیگر، فشار معمولی که بر آنها وارد می‌شود، باعث ساییدگی آنها می‌شود و در نتیجه واشر باید تعویض شود.
شیرآلات-هوشمند
۵. شیر آب لمسی
شیر آب حرکتی، دارای سنسور حرکتی است که با حرکت دادن دست بر روی آن، آب خارج می‌شود و شروع به جریان می‌کند. این نوع شیر آب، یکی از انتخاب‌های مناسب برای آشپزخانه و حمام است و به دلیل تأثیرات مثبت بر بهداشت، شناخته شده‌اند. همچنین، نحوه عملکرد این شیر باعث کاهش آلودگی آب می‌شود و مزیت دیگر آن، سهولت تنظیم دمای آب است.
انواع مختلف گردنه ی شیر آب
گردنه‌های شیرآب به سه نوع استاندارد، خمیده و پل تقسیم‌بندی می‌شوند. گردن غاز، همچنین از جمله گزینه‌های موجود در بازار است.
روکش شیرآلات
روکش یک شـیرآلات، پوسته خارجی آن است که مرحله پوشش نهایی را به نمایش می‌گذارد. برای ساخت این روکش از فلزات و آلیاژهای مختلفی با استفاده از آبکاری استفاده می‌شود. فلزاتی همچون نیکل، مس، برنج (روکش طلایی)، برنز، اپوکسی (رنگی) و استیل (کروم) برای ساخت روکش به کار می‌روند. در بازار، جنس استیل به عنوان بهترین جنس روکش شناخته شده است؛ زیرا دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی و پوسیدگی است. سایر فلزات نیز در موارد محدود و بر اساس سفارش مشتریان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مشخصات فنی شیـرآلات به طور کلی
شیرآلـات در کل از دو جنس آلیاژ برنج و سرب خشک ساخته می شوند. اما تفاوت ظاهری آنها صرفا به علت روکش‌های استفاده شده در سطح آنهاست. هرچند که بین دو جنس، برنج بهتر از سرب خشک عمل می‌کند. چرا که سرب پس از گذشت زمان از خوردگی رنج می‌برد و بهداشتی نیز نیست. به همین دلیل، استفاده از شیر آلات سربی، بهداشتی نیست و استاندارد تایید نمی‌شود. لذا استفاده از شـیرآلات سربی، صدمه زیادی به سلامتی فرد می‌زند و توصیه نمی‌شود، به خصوص برای استفاده در آشپزخانه.
خرید شیرآلات
چگونه شیرآلات ساختمان را تمیز کنیم؟
1-استفاده از آب گرم و مایع ظرف شویی، راه حل مناسبی برای تمیز کردن شیر آب است. در صورتی که شیر آب در آشپزخانه قرار دارد و بسیار کثیف نیست، برای تمیز کردن آن می‌توان از آب گرم و مایع ظرف شویی به همراه یک دستمال خشک و تمیز استفاده کرد. پس از پاشاندن مایع ظرف شویی بر روی بدنه شیر؛ با یک پارچه خشک و تمیز، باید لکه های آب روی آن را خشک کرد.
2-در صورتی که با مشکل جرم گیری بدنه شـیرآلات مواجه هستید، پیشنهاد می‌شود از سرکه سفید استفاده کنید. در صورتی که شیر آب را مدت طولانی تمیز نکنید، ممکن است بدنه آن جرم بگیرد و در این صورت باید از مواد قوی تری برای تمیز کردن آن استفاده کنید. سرکه سفید می‌تواند گزینه خوبی برای تمیز کردن اکثر شیرآلات باشد، اما حتماً باید اطمینان حاصل کرد که این ماده طبیعی و قوی هیچ آسیبی به بدنه شـیرآلات شما نمی‌زند.
3-در صورتی که بدنه شیرآلات لکه دار شده است، توصیه می‌شود از خمیردندان و جوش شیرین برای تمیز کردن آن استفاده کنید. جوش شیرین به عنوان یک روش مناسب برای تمیز کردن بسیاری از سطوح شناخته شده است و می‌تواند به خوبی لکه‌های موجود روی بدنه انواع شیرآلات ساختمانی را از بین ببرد، در حالی که در اغلب موارد به بدنه شیرآلات آسیب نمی‌رساند. برای استفاده از این روش، کافیست مقدار کمی جوش شیرین را با مقداری خمیردندان و آب ترکیب کرده و با این محلول شیرآلـات خانه خود را تمیز کنید و لکه‌های موجود در آنها را از بین ببرید.
سخن پایانی
در پایان، توصیه می‌کنیم که هنگام تعویض، تمیز کردن یا حتی تعمیر شیرآلات ساختمانی، به جنس شیرآلات مورد استفاده توجه کنید. با رعایت این مسئله، احتمال آسیب رسیدن به شیر کمتر و کار شما راحت‌تر خواهد بود. امیدواریم که این مقاله در راستای افزایش آگاهی شما عزیزان، یک کمک ارزشمند بوده باشد.